Op 1 mei 2004 zal de EU met tien landen uitgebreid worden. Zal dit leiden tot een toestroom van goedkope arbeidskrachten in het Nederlands betaald voetbal? Overgangsmaatregelen kunnen het vrij verkeer van werknemers uit deze nieuwe EU-landen aanvankelijk nog beperken. De VVCS zal de specifieke maatregelen in de huidige EU-landen de komende weken op een rijtje zetten. Voorafgaand hieraan een algemeen overzicht van de overgangsperioden zoals deze door de Europese Commissie zijn opgesteld.
Wat zijn de overgangsmaatregelen?
De eerste twee jaar na de toetreding van de nieuwe EU-landen is toegang tot de arbeidsmarkt afhankelijk van de nationale maatregelen in de huidige EU-landen. De huidige EU-landen kunnen deze maatregelen zonder samenspraak met de Europese Commissie instellen.
Na deze twee jaar – midden 2006 – zal de Commissie de overgangsmaatregelen evalueren. De ‘oude’ EU-landen zullen in het vervolg hierop de Europese Commissie op de hoogte moeten stellen van wat hun plannen zijn voor de drie volgende jaren (2006-2009):
a) óf dat de overgangsmaatregelen uit de eerste twee jaar gecontinueerd worden,
b) óf dat vrij verkeer van werknemers uit de nieuwe EU-landen voortaan zal worden toegestaan.
De Europese Commissie gaat ervan uit dat vrij verkeer van werknemers uit de nieuwe EU-landen in 2009, vijf jaar na de toetreding, een feit zal zijn. Niettemin kunnen de oude EU-landen de Europese Commissie vragen de overgangsmaatregelen nog eens met twee jaar – tot 2011 – te verlengen, als aangetoond kan worden dat zo een ernstige verstoring van de arbeidsmarkt voorkomen kan worden.
Vanaf 2011 is volledig vrij verkeer van werknemers uit de nieuwe EU-landen gegarandeerd.
Op welke landen zijn de overgangsmaatregelen van toepassing?
Overgangsmaatregelen zijn van toepassing op werknemers uit de volgende landen: Tsjechië, Estland, Letland, Litouwen, Hongarije, Polen, Slovenië en Slowakije. Voor Cyprus en Malta gelden géén beperkingen op vrij verkeer van werknemers.
Wie vallen er onder de overgangsmaatregelen?
De overgangsmaatregelen zullen van toepassing zijn op alle werknemers uit de bovengenoemde nieuwe EU-landen die een arbeidsovereenkomst willen tekenen bij werkgevers uit de huidige EU-landen.
Zijn de overgangsmaatregelen ook van toepassing op werknemers uit de nieuwe EU-landen die reeds werken in een huidig EU-land?
Een werknemer uit een nieuw EU-land die op 1 mei 2004 reeds een werkvergunning had in een huidig EU-land zal ook na 1 mei 2004 de toegang tot de arbeidsmarkt in dat EU-land behouden. Hij zal echter niet automatisch toegang krijgen tot de arbeidsmarkt van een ander huidig EU-land.
Hebben de overgangsmaatregelen nog gevolgen voor verkeer tussen de huidige EU-landen?
Nee, de overgangsmaatregelen zullen geen gevolgen hebben voor werknemers uit de huidige EU-landen die in een ander huidig EU-land willen werken.
Hebben werknemers van een huidig EU-land wel vrij toegang tot de nieuwe EU-landen?
Voor verkeer vanuit de huidige EU-landen naar de nieuwe EU-landen gelden geen automatische beperkingen. De nieuwe EU-landen hebben echter wel de mogelijkheid om dezelfde overgangsmaatregelen in te stellen als de huidige EU-landen.
Wanneer zal bekend zijn welke beperkende maatregelen de huidige EU-landen zullen nemen ten aanzien van werknemers uit de nieuwe EU-landen?
De EU kan de nieuwe EU-landen niet verplichten om de overgangsmaatregelen voor de periode 2004-2006 voor een bepaalde datum bekend te maken. Vanuit de wens naar transparantie zullen de huidige EU-landen echter zo snel mogelijk hun beleid ten opzichte van de werknemers uit de nieuwe EU-landen bekend maken.