17 september 2013
De laatste tijd is er veel discussie ontstaan over de weeromstandigheden waarmee spelers te maken krijgen tijdens het WK van 2022 in Qatar.
door dr. Vincent Gouttebarge, adviseur sport en gezondheid VVCS
Temperaturen boven de 40°C in de zomermaanden komen daar regelmatig voor. Gezien deze hitte heeft het toewijzen van het WK aan Qatar door de FIFA veel vragen opgeroepen. Vele van deze vragen betreft de gezondheid en veiligheid van spelers. Daarnaast ligt het uiteraard voor de hand dat deze hitte niet bevorderend is voor de kwaliteit van het spel.
Lichaamsreactie op hitte
In alle weersomstandigheden doet het lichaam er alles aan om onze kerntemperatuur rond de 37°C te houden, waarbij alleen niet te grote schommelingen door ons lichaam worden toegestaan. In warme weeromstandigheden of tijdens lichamelijk inspanningen stijgt deze kerntemperatuur waardoor het lichaam maatregelen neemt om een te grote stijging te voorkomen. Zweten is het belangrijkste mechanisme om dan de geproduceerde warmte uit het lichaam te verbannen. Een speler verliest gemiddeld zo’n 2 liter vocht per wedstrijd, hetgeen oploopt tot 3,5 liter per uur als er onder hoge temperaturen wordt gespeeld. Ondanks dat het zweten het verlies van veel warmte uit het lichaam mogelijk maakt, kan de kerntemperatuur stijgen tot >40°C wanneer spelers in extreem warme weeromstandigheden voetballen. Dit heeft consequenties voor de gezondheid van spelers maar ook voor de kwaliteit van het spel.
Gezondheidsgevolgen
Voetballen onder extreem warme weeromstandigheden kan leiden tot hitteziektes, waarbij een onderscheiding kan worden gemaakt tussen:
|
Hittekrampen: minst ernstige hitteziekte waarbij (pijnlijke) spierkrampen in de benen optreden.
|
|
Hitte uitputting, waarbij de volgende symptomen voorkomen: extreme vermoeidheid, kortademigheid, duizeligheid, hoofdpijn, braken, flauwvallen, hogere hartslag en ongecoördineerde spieractiviteit.
|
|
Hitte beroerte: meest ernstige hitteziekte gekenmerkt door een stijging van de kerntemperatuur tot meer dan 40°C, gebrek aan zweten en spiercontrole, veranderde mentale gesteldheid (verwarring) en bewusteloosheid.
|
Invloed op het spel
Voetballen onder extreme warme weeromstandigheden kan niet alleen negatieve gevolgen hebben voor de gezondheid van de spelers, maar kan ook gevolgen hebben voor de kwaliteit van het spel. Verschillende wetenschappelijke studies hebben aangetoond dat het spelen van competitiewedstrijden in extreme hitte bij spelers leidt tot het eerder intreden van vermoeidheidverschijnselen en mede daarom het afleggen van kortere afstanden op het veld.
International richtlijnen
Om hitteziektes te voorkomen hanteren veel internationale sportinstanties, waaronder de FIFA, richtlijnen ter zake van het sporten onder extreem warme weeromstandigheden (en gerelateerde luchtvochtigheid). Deze richtlijnen onderscheiden de volgende categorieën:
– matige gezondheidsrisico’s bij omgevingstemperatuur tussen 25°C en 31.9°C;
– hoge gezondheidsrisico’s bij omgevingstemperatuur tussen 32°C en 38°C;
– extreme hoge gezondheidsrisico’s bij omgevingstemperatuur boven 38°C.
Medische onverantwoord
VVCS-voorzitter Danny Hesp; ‘Gezien de hitte aldaar gedurende de zomer en de potentiële gevolgen voor de gezondheid van spelers (waarbij wij ook de supporters niet moeten vergeten), en in mindere mate voor de kwaliteit van het spel, spreken wij onze grote zorg uit over het spelen van het WK in de zomer. Medisch gezien is het wat ons betreft onverantwoord. Ergo, uit dien hoofde kunnen wij leven met het verplaatsen naar de winter.’
Voormalige profvoetballer dr. Vincent Gouttebarge is onderzoeker bij het Academisch Medisch Centrum in Amsterdam en co-eigenaar van Vintta, een onderzoeks- en adviesbureau op het gebied van sport en gezondheid.
Scorpius 161