Jan Paul van Hecke: ‘Oranje? Ik had je voor gek verklaard!’

FOTO: PROSHOTS

Nog geen twee jaar geleden maakte hij zijn debuut voor Brighton Hove & Albion. Na het verlies van zijn vader slaagde de blonde Zeeuw erin het intense verdriet een plaats te geven en hun gezamenlijke dromen waar te maken. De Zeeuw Jan Paul van Hecke (24) is onderdeel van de meest attractieve ploeg van de Premier League en debuteerde dit jaar in Oranje.

Tekst: Iwan van Duren

Wat goed is, komt snel. Voor een van de opmerkelijkste verhalen van dit jaar gaan we naar Brighton. Een mooie badplaats in Engeland. Kwart miljoen inwoners, met een prachtige pier waar je kunt flaneren. Brighton staat ook bekend als de Gay Capital van Engeland. Maar sinds de laatste jaren is de badplaats bovenal een hippe voetbalstad, waar trainers als Arne Slot vorig seizoen maar geen genoeg van kregen. Met ultra aanvallend en modern voetbal waren the Seagulls de paradijsvogels van het Europese voetbal.

En achter in dat stuntteam staat een witblonde reus die nog niet zo lang geleden te bezichtigen was op de Zeeuwse kleivelden. Hij begon in het rood en het geel van Erremuu. Erremuu? Ja, zo noemen ze hun eigen Arnemuiden dat vlak bij Middelburg ligt. De plaats heeft 5.400 inwoners waarvan er dik vijfhonderd betrokken zijn bij de plaatselijke voetbalclub VV Arnemuiden. Later ging hij naar Goes. Daar had de trainer eigenlijk niet zo’n oren naar zo’n jonge speler, die hij dan op de bank moest zetten. Maar Van Hecke kwam helemaal niet voor de bank, kwam in het eerste elftal en werd weggeplukt door NAC Breda. De rest is geschiedenis. Vijf jaar later kijkt hij bijna verbaasd achterom naar de vogelvlucht die zijn loopbaan nam.
Het einde van het jaar nadert alweer, tijd voor reflectie en om terug te kijken op 2024. In Brighton zal Jan Paul van Hecke daar nauwelijks tijd voor hebben, aangezien ze in Engeland tijdens de feestdagen gewoon doorvoetballen. Maar 2024 zal natuurlijk voor hem altijd het jaar blijven dat hij debuteerde in Oranje. Precies een jaar eerder vertelde hij nog hoe hij als kind ooit met zijn vader het plan maakte om in 2024 voor Oranje te debuteren. ‘Onbereikbaar waarschijnlijk, maar dromen mag.’ Dik zes jaar geleden studeerde hij nog en dook hij op donderdagavond de kroeg in. Nu zit Jan Paul van Hecke dus bij de selectie van het Nederlands elftal. Als we dat toen hadden gezegd? “Ik had je voor gek verklaard.”

Zijn oom Jan Poortvliet ging hem voor en zorgde in de vorige eeuw ook voor grote koorts in Arnemuiden toen hun Jan op het WK van 1978 schitterde. Poortvliet was en is een echt voetbaldier die nog steeds bij wijze van spreken het liefst met de bal in bed slaapt. Zijn neef is niet veel anders. ‘Ik denk dat ik net zo ben. Het is altijd voetbal voor en na geweest bij mij. Mijn broers voetballen, mijn vader was gek van voetbal.’ Het is soms nauwelijks te beseffen hoe vlug het allemaal gaat. Je kunt echt wel zeggen dat ik mijn droom leef. Als klein jongetje droom je van dit soort dingen en nu speel ik iedere week tussen de beste spelers van de wereld. Het lijkt snel gegaan te zijn maar ik heb steeds een beetje hoger kunnen spelen, van de Eerste Divisie werd ik meteen verhuurd aan Heerenveen, speelde ik Eredivisie. Het jaar daarna naar Blackburn Rovers, dat was ook weer een tandje erbij en dat je dan in Brighton mee mag groeien en in de Premier League en in Europa speelt, is echt weer een stap naar een nog hoger niveau.

‘ “Ik sta gewoon op Anfield”,  de tweede keer is het ook nog bijzonder en de derde keer is het al bijna normaal terwijl het dat natuurlijk helemaal niet is.’

Draaimolen
Ik heb het daar ook wel met Mats Wieffer over, die hier net nieuw is en het hartstikke goed doet. Het is niet voor niets dat veel Nederlandse spelers de overstap ook niet zomaar kunnen maken naar de Premier League.’ Het was alsof hij in een draaimolen werd gezet. Ik vergeet nooit dat ik vol goede moed en zwaar gemotiveerd mijn eerste wedstrijd tegen Newcastle United uit ging spelen. De scheidsrechter floot, het publiek ging los en daar stond ik, echt aan alle kanten vloog iedereen me voorbij. Overal te laat, het ging zo snel en het voornaamste verschil zit hem denk ik vooral in de intensiteit. Intussen ben ik niet anders meer gewend en heb je door heel veel te spelen op dit niveau veel dingen eigen gemaakt, maar dat bedoelde ik ook met het genieten en stilstaan bij de successen die je hebt, daar heb je bijna geen tijd voor, want je moet meteen weer verder naar de volgende intense wedstrijd.’ Maar het gaat zo snel dat het allemaal bijna went. Soms denk je wel: “Wat is er gebeurd?”, en besef je dat je toch aardig wat bereikt hebt, maar je kunt daar eigenlijk bijna niet bij stil gaan staan, elke keer is er weer een nieuwe uitdaging. Elke wedstrijd volgt er weer een uitlooptraining en de focus op de volgende wedstrijd. Steeds meer wedstrijden ook. Steeds belangrijkere wedstrijden. Dan komen er ook Europese wedstrijden bij, het Nederlands Elftal en uiteindelijk kun je natuurlijk wel een beetje genieten maar draait het toch steeds weer om presteren en wacht er altijd onmiddellijk weer een volgend examen. De opwinding went ook ergens wel. De eerste keer dat je uit bij Liverpool speelt, heb je echt nog kippenvel als je het veld op komt, en denk je bij jezelf: “Ik sta gewoon op Anfield”, de tweede keer is het ook nog bijzonder en de derde keer is het al bijna normaal terwijl het dat natuurlijk helemaal niet is. Maar die ervaring is natuurlijk veel waard.

‘Elke rit naar de club wilde ik hem bellen. Als hij dan plots weg is, wordt het leven heel anders.’ Dat zijn vader er niet meer is, merkt hij nog vaak.

Vader
Het Wapen van Zeeland werd (in traditionele vorm) op 4 december 1948 bij Koninklijk Besluit officieel vastgesteld. De spreuk onder het wapen luidt ‘Luctor et Emergo’: ik worstel en kom boven. En geworsteld heeft de kersverse international. Zijn geliefde vader mocht het helaas niet meer meemaken. Guus van Hecke overleed op 21 september 2022, ruim drie weken nadat zijn zoon zijn debuut voor Brighton had gemaakt. Het mag er van buiten allemaal zo mooi zijn, een voetballer is in de eerste plaats ook een mens. En Van Hecke werd op het veld gewoon beoordeeld alsof er niets aan de hand was. Zijn vader belde hij iedere dag, was de man met wie hij over alles kon praten. Zijn grootste fan ook. Al die momenten. Hoe graag had hij dat niet met zijn vader willen delen. En eigenlijk deed hij dat ook door steeds aan hem te denken. ‘Mijn vader had dit zó mooi gevonden.” Ik heb het heel zwaar gehad”, vertelt Van Hecke. ” Een deprimerend gevoel, iedere dag opnieuw. Dan bleef ik gewoon in mijn bed liggen. Ik had nergens meer zin in de eerste maanden. Het idee dat mijn moeder alleen was, dat kon ik niet aan. Als je in Engeland bent, kan je niet even na de training bij je moeder langs. Het is iets wat je bij anderen ziet, maar plots overkomt het jezelf”, vervolgt Van Hecke. Ik belde echt iedere dag met mijn vader. Over alles. Hij was zo betrokken, dat mis ik nu nog iedere dag. Elke rit naar de club wilde ik hem bellen. Als hij dan plots weg is, wordt het leven heel anders.” Dat zijn vader er niet meer is, merkt hij nog vaak.

Oranje
Vader was ook in ieders gedachte, toen zijn familie en vrienden hem met dat Oranjeshirt het veld in zag komen een paar maanden geleden. Toen de laatste Zeeuw Peter van Vossen nog voor Oranje speelde stond er bij de familie Van Hecke in Arnemuiden waarschijnlijk weer een tent in de tuin. Want als Oranje speelde was het feest, zo warmt ook Jan Paul zich aan zijn jeugdjaren. ‘Als Oranje speelde was het altijd speciaal, dan was iedereen uitgedost in oranje en met toernooien werd alles versierd. Je kan je dan niet voorstellen dat je zelf ooit in Oranje zou spelen.’ En vorig seizoen dacht ik natuurlijk ook wel eens; “Wat is de volgende stap, als ik zo doorga, ik speel meteen tegen zulke goede spelers, dan zou zomaar Oranje in beeld kunnen komen. Dat dat ook gebeurde was eerder dit seizoen natuurlijk ook weer een enorm hoogtepunt. Dat je dan ook nog je debuut maakt in een wedstrijd tegen Duitsland is onvergetelijk.’ Ook dan is de focus meteen weer voorwaarts. ‘Nu is het zaak bij de selectie te blijven. De interlandperiode na mijn debuut was ik geblesseerd. Ik denk dat ik een goede indruk heb achter gelaten, maar je wil natuurlijk graag in beeld blijven.’

FOTO: PROSHOTS

Data
Het is geen toeval dat uitgerekend Brighton de Zeeuwse parel al bij NAC ontdekte. Van Hecke is een goed voorbeeld van Brightons kwaliteit om jonge talenten te identificeren – vaak uit het buitenland als ze op een relatief laag niveau spelen – en ze te koesteren totdat ze het eerste elftal bereiken of hun waarde stijgt om winst te maken als ze worden verkocht. Veel gaat aan de hand van data, die wordt losgelaten op de gewenste speelstijl. Achter zich ziet Van Hecke Bart Verbrugge staan, de Nederlander die zelf nooit in de Eredivisie speelde en inmiddels vast in Oranje staat. Voor hem staat Mats Wieffer die nog geen twee seizoenen op het hoogste niveau in Nederland speelde.
Ook de boomlange Zeeuw werd in september 2020 als ruwe 20-jarige diamant weggeplukt bij NAC Breda op het Nederlandse tweede niveau. Hij werd vervolgens direct verhuurd aan Heerenveen, gevolgd door een soortgelijke periode bij Blackburn Rovers in het seizoen 2021-22. Hij maakte daar 30 competitiestarts op het Engelse tweede niveau en werd meteen ook uitgeroepen tot speler van het seizoen. Na die stageperiodes mocht hij zich weer melden bij zijn werkgever om te bekijken hoever hij intussen was in zijn ontwikkeling.

Deltawerken
In Brighton wilden ze hem langzaam brengen met zo nu en dan wat speeltijd in het eerste elftal, maar dat liep heel anders. De centrale verdediger ontpopte zich vanaf de eerste minuut tot een voetballende versie van de Deltawerken. Onder de revolutionaire trainer De Zerbi wordt Van Hecke gezien als een van de spelers die zich het spectaculairste ontwikkelde. “Hij verbetert op een ongelooflijke manier”, zei de verbijsterde De Zerbi daar desgevraagd over. De Italiaan kon domweg niet om die Hollander heen. En het opvallendste was dat hij ook nog eens steeds beter werd. ‘Hij is ouder dan zijn leeftijd. Zijn niveau is hoog, hoger dan mensen denken. Jan Paul is een verrassing geweest voor mij en mijn staf. Zijn ontwikkeling is ongelooflijk.’ Als we Van Hecke spreken, speelt hij toevalligerwijze twee keer in vijf dagen tegen het Liverpool van Arne Slot. Uiteraard start hij in de basis. Beide malen maakt hij grote indruk en is het verschil tussen de twee ploegen minimaal. De ploeg van Arne Slot komt er het eerste uur nauwelijks aan te pas en heeft geen antwoord op de slimme en snelle opbouw van Brighton. Analist John van ’t Schip komt bij Viaplay superlatieven tekort voor de centrale verdediger in de rust: “Aan de bal heeft hij geen fout gemaakt, verdedigend staat hij goed en hij durft ook te voetballen. Hij maakt goede beslissingen. Hij geeft ballen simpel tussendoor, waardoor je linies overslaat en tempo in het spel krijgt. Hij heeft ook het geduld om even te wachten en het overzicht te bewaren”, vervolgt Van ’t Schip zijn lofzang. “Heel simpel, maar dat moet je wel doen. Hij heeft gewoon vertrouwen. Hij dirigeert. Verdedigend heeft hij wilskracht.”

‘Hij maakt goede keuzes in balbezit. Dat is mooi om te zien.’

Volwassen
Ook bondcoach Ronald Koeman heeft hem in het vizier en liet hem niet voor niets eerder dit jaar debuteren. ‘Hij zit nu meer dan een volledig seizoen bij Brighton, hij maakt een heel volwassen indruk’, verklaarde de Koeman diens debuut. ‘Hij maakt goede keuzes in balbezit. Dat is mooi om te zien.’ Na zijn debuut tegen Duitsland miste Van Hecke de volgende interlands door een blessure maar medio november zat hij alweer bij de selectie. Van Hecke die bescheidenheid zelve, maar is ook niet gek. ‘Het lijkt soms wel of ik in een film zit, maar je weet natuurlijk ook dat je in een ontzettend sterke competitie week in week uit speelt. Dat je je mag meten met de beste spelers ter wereld en dan ook nog bij een ploeg speelt, die het goed doet en waar veel over gepraat wordt. Dan kun je ook niet verbaasd zijn als je dan een keer bij Oranje komt. Het is een ongelooflijke eer, en helemaal als je weet waar ik vandaan kom. Maar ik heb niet het idee dat ik al aan de top van mijn kunnen zit, ik ben dus ook benieuwd waar deze reis me naartoe brengt.’

Patrick van Diemen
En nu? ‘Gewoon doorgaan. Het is allemaal snel gegaan sinds ik bij Goes vertrok. NAC, Heerenveen, Blackburn Rovers, Brighton, Oranje. En dan hebben we het alleen maar over het voetbal. Want buiten de lijnen verloor hij niet alleen zijn vader, hij moest ook wennen een nieuw land, een nieuw leven, verschillende clubs, alle meningen die op je afkomen en ook op het oog simpele dingen als links rijden en op jezelf gaan wonen. ‘Je ondergaat het en dingen wennen gauw. Ik heb gelukkig vanaf het eerste moment een goede zaakwaarnemer met Patrick van Diemen. Hij is er bij al die stappen bij geweest, en als er iets speelt waar ik hulp bij nodig heb kan ik altijd op hem rekenen.’ Van Diemen kent het klappen van de zweep en werd als speler onder meer kampioen van België met Anderlecht. De vijftiger kent het voetbal van binnenuit en is een fijne sparringpartner. ‘Soms is het ook fijn om gewoon vrijuit over dingen te kunnen praten met iemand die je vertrouwt en die het voetbal kent. Ik durf intussen wel te zeggen dat hij veel meer is dan een zaakwaarnemer. Dat is belangrijk want je hoort verhalen genoeg over spelers en begeleiders waar het heel anders gaat. Ik leef mijn droom, maar dat betekent natuurlijk niet dat je onderweg niet allerlei zaken tegenkomt, waarmee je ook op een goede manier moet dealen. Dan is het fijn als je altijd iemand kan bellen.’