Onderzoek naar mentale gezondheid in het betaald voetbal

In het betaald voetbal zijn de meeste wetenschappelijke studies gericht op het voorkomen van blessures aan het bewegingsapparaat (botten, spieren, gewrichten…). Daarentegen ontbreekt kennis over de mentale c.q. psychische gezondheid van professionele voetballers.

Dat is merkwaardig omdat de logische verwachting is dat professionele voetballers, net als andere topsporters van andere disciplines, mentale problemen kunnen ervaren, zowel tijdens als na hun voetbalcarrière. Ook wordt er in de media regelmatig gesproken over spelers die met psychische problemen worstelen. Bijgevolg heeft de World Footballers’ Union (FIFPro), in samenwerking met o.a. de Vereniging van Contractspelers (VVCS), een studie geïnitieerd over de mentale problemen onder huidige en voormalige profvoetballers.

De studie
In deze studie werden zes nationale vakbonden betrokken: Professional Footballers Australia (PFA), Professional Footballers’ Association of Ireland (PFAI), New Zealand Professional Footballers’ Association (NZPFA), Professional Footballers’ Association Scotland (PFA Scotland), Major League Soccer Players Union (MLSPU), en de VVCS. Verschillende aspecten van mentale gezondheid werden gemeten, namelijk stress, burnout, angst/depressie, zelfvertrouwen en leefstijl (alcohol-, rook- en eetgedrag). Deze aspecten werden door middel van een vragenlijst (papier en elektronisch) gemeten.

Mentale gezondheid bij huidige profvoetballers
In totaal hebben 180 profvoetballers aan de studie meegedaan (keeper: 11%; verdediger: 33%; middenvelder: 33%; aanvaller: 23%). Zestig procent van de spelers was op het moment van de studie actief voor een club van het hoogste nationale competitie. Verdere kenmerken van deze groep profvoetballers waren:
– gemiddelde leeftijd: 27 jaar oud;
– gemiddelde lengte: 183 cm;
– gemiddelde lichaamsgewicht: 79 kg;
– gemiddelde duur van voetbalcarrière: 8,5 jaar.
Tijdens hun carrière hadden deze huidige spelers een totaal van 174 ernstige blessures (> 4 weken uit de roulatie) gehad (tot zo ver), en ze rapporteerden een totaal van 170 operaties als gevolg van een blessure.

Drie tot 26% van de huidige profvoetballers rapporteerde een aantal mentale problemen. Vooral angst/depressie symptomen en ongunstige eetgedrag waren het meest gerapporteerd, namelijk door 1 op de 4 spelers. Daarentegen meldden slechts enkele profvoetballers problemen gerelateerd aan een laag zelfvertrouwen (3%) of aan burnout (5%). Distress symptomen werden door 10% van de spelers gemeld. Bijna 20% van de huidige profvoetballers toonde ongunstige alcoholgedrag, terwijl slechts 7% van hen rookte.

Mentale gezondheid bij voormalige profvoetballers
In totaal hebben 121 voormalige profvoetballers aan de studie meegedaan (keeper: 12%; verdediger: 41%; middenvelder: 32%; aanvaller: 15%). Bijna 65% van deze voormalige spelers was tijdens hun carrière voornamelijk actief geweest voor een club van het hoogste nationale competitie. Verdere kenmerken van deze groep waren:
– gemiddelde leeftijd: 36 jaar oud;
– gemiddelde lengte: 184 cm;
– gemiddelde lichaamsgewicht: 85 kg;
– gemiddelde duur van voetbalcarrière: 12 jaar;
– gemiddelde tijd sinds carrièrebeëindiging: 5 jaar.
Meer dan 60 % van deze voormalige profvoetballers had zelf besloten wanneer ze met het betaald voetbal stopten. Ongeveer 85% van deze groep gaf aan een betaalde baan te hebben voor gemiddelde 38 uur per week. Tijdens hun carrière hebben vier op de vijf voormalige spelers één of meer ernstige blessures (> 4 weken uit roulatie) gehad, en 70% is minimaal één keer geopereerd als gevolg van een blessure.

Vijf tot 42 % van de voormalige profvoetballers rapporteerde wat mentale problemen. Vooral angst/depressie symptomen en ongunstige eetgedrag waren het meest gerapporteerd, namelijk door 2 op de 5 spelers. Daarentegen meldden slechts enkele voormalige profvoetballers problemen gerelateerd aan een laag zelfvertrouwen (5%). Distress en burnout symptomen werden door 15-20% van de spelers gemeld. Meer dan 30% van de voormalige profvoetballers toonde wat ongunstige alcoholgedrag, terwijl slechts 12% van hen rookte.

Conclusie
Uit deze studie blijkt dat voormalige profvoetballers vaker mentale c.q. psychische problemen rapporteren dan huidige spelers (3-26% vs. 5-42%). In algemene en werkende populaties (jongeren en ouderen) worden mentale problemen door 5 tot 25% gerapporteerd. Deze percentage komt ongeveer overeen met de percentage gevonden onder huidige profvoetballers maar het lijkt erop dat mentale problemen vaker voorkomen bij voormalige profvoetballers. Bijgevolg streeft FIFPro om, in samenwerking met nationale vakbonden zoals de VVCS, meer aandacht te geven voor de mentale gezondheid van spelers, zowel tijdens als na hun voetbalcarrière.

Het onderzoek werd uitgevoerd door dr Vincent Gouttebarge, Chief Medical Officer van FIFPro en verbonden aan het Academisch Medisch Centrum in Amsterdam.